Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει ραγδαία την αγορά εργασίας, δημιουργώντας νέες δυνατότητες αλλά και σημαντικές προκλήσεις για όλους τους εργαζόμενους, με τις γυναίκες να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των αλλαγών. Σε μία εποχή που η ισότητα των φύλων παραμένει ένας βασικός στόχος, η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί είτε να ενισχύσει τις υπάρχουσες ανισότητες είτε να λειτουργήσει ως μοχλός κοινωνικής προόδου, ανάλογα με το πώς θα αξιοποιηθεί.
Παρά την αυξανόμενη παρουσία των γυναικών σε επιστημονικά και τεχνολογικά επαγγέλματα, η ανισότητα παραμένει εμφανής. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του World Economic Forum (2024), οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 22% των επαγγελματιών στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ σε ηγετικές θέσεις η παρουσία τους είναι ακόμη μικρότερη. Αυτή η περιορισμένη συμμετοχή αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αλγορίθμων με ενσωματωμένες προκαταλήψεις, οι οποίοι μπορούν να ενισχύσουν διακρίσεις σε τομείς όπως οι διαδικασίες πρόσληψης, οι αξιολογήσεις απόδοσης και η πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις. Την ίδια στιγμή, η αυτοματοποίηση που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί θέσεις εργασίας όπου οι γυναίκες έχουν σημαντική παρουσία, όπως η γραμματειακή υποστήριξη, η διοίκηση γραφείου και οι υπηρεσίες ρουτίνας. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO, 2024), περίπου το 9% των θέσεων εργασίας που κατέχονται από γυναίκες στις χώρες υψηλού εισοδήματος κινδυνεύουν από αυτοματοποίηση, έναντι μόλις 4% των ανδρικών θέσεων εργασίας.
Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη δεν φέρνει μόνο προκλήσεις, αλλά και σημαντικές ευκαιρίες για τις γυναίκες. Η αυξανόμενη υιοθέτηση ευέλικτων εργασιακών μοντέλων, που υποστηρίζονται από τεχνολογικά εργαλεία, μπορεί να διευκολύνει την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Το hybrid working και οι απομακρυσμένες θέσεις εργασίας επιτρέπουν στις γυναίκες να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας με μεγαλύτερη ευελιξία. Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, καθώς οι πλατφόρμες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη προσφέρουν εργαλεία για τη δημιουργία και διαχείριση επιχειρήσεων. Επιπλέον, τα προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης αυξάνουν τις δεξιότητες των γυναικών σε τομείς όπως το Data Analysis, το Machine Learning και η Ψηφιακή Καινοτομία, επιτρέποντάς τους να αξιοποιήσουν νέες επαγγελματικές και επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Για να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που εγκυμονεί, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές και στρατηγικές παρεμβάσεις. Είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα αναπτύξουν δεξιότητες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη στις γυναίκες, να ενισχυθεί η διαφάνεια στους αλγορίθμους και να αξιολογούνται οι προκαταλήψεις που μπορεί να εμπεριέχουν. Επιπλέον, πρέπει να προωθηθεί η συμμετοχή των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στον τομέα της τεχνητή νοημοσύνη, ενώ ειδικά προγράμματα ενίσχυσης γυναικείων startups στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας μπορούν να ενθαρρύνουν περαιτέρω τη συμμετοχή τους.
Συνοψίζοντας, η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ταυτόχρονα μια πρόκληση και μια τεράστια ευκαιρία για τις γυναίκες στον σύγχρονο εργασιακό κόσμο. Παρά τις υπαρκτές ανησυχίες για απώλεια θέσεων εργασίας και ενίσχυση των ανισοτήτων, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός αλλαγής, προωθώντας πιο ισότιμα και ευέλικτα περιβάλλοντα εργασίας. Η υλοποίηση πολιτικών που προάγουν την ισότητα των φύλων, η ενίσχυση των δεξιοτήτων των γυναικών και η συμμετοχή τους στη διαμόρφωση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για έναν δικαιότερο και πιο προοδευτικό κόσμο.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Political» στις 3/1/2024